Covid-19 enfeksiyonu başta Hipertansiyon ve Diyabet ( şeker hastalığı) olmak üzere kronik hastalıkları olanlarda daha sık görülmektedir. Özellikle yaşlı ve kronik hastalığı olanlarda, Covid-19 enfeksiyonunun daha ağır seyrettiği ve öldürücü olduğu bildirilmektedir.Yapılan çalışmalar şeker hastalarında riski belirleyen esas faktörlerin yaş, kan şekerinin kontrol altında olup olmadığı ve eşlik eden başka hastalıkların olup olmadığıdır. Dolayısıyla kontrolsüz şeker hastalığı olan ve bu nedenle şekere bağlı böbrek yetmezliği ,görme problemleri ve kalp problemleri olan hastalarda hastalığın daha ağır seyredeceğini söyleyebiliriz.
Hastalarımızın bize sık sorduğu sorulara kısaca cevap verecek olursak;
1-Şeker hastası olmak Covid 19 riskini arttırır mı?
Bu açıdan yapılmış henüz yeterli çalışma olmadığı için bu soruya net bir cevap veremeyiz. Ama biz biliyoruz ki tüm enfeksiyonlar metabolik kontrolü bozar. Bu nedenle kan şekeri takibi iyi olmayan şeker hastalarının Covıd -19 enfeksiyonuna yakalanma riskini arttırabilir.
2-Covıd 19 hastalığı Şeker hastası olma riskini arttırır mı?
Covid-19 enfeksiyonu şeker hastası olma riskini artırabilir. Şeker hastalarında pankreas ACE2 reseptör aktivitesinin arttığı bilinmektedir. Covid19 virüsünün pankreasta ACE2 reseptörlerine bağlanıp hücre hasarına neden olabileceği ve bunun sonucunda insülin salınımını azaltabileceği söylenmektedir. Bu nedenle Covid-19 enfeksiyonu nedeniyle takip edilen hastalarda kan şekeri, yüksekliği ve geçici şeker hastalığı görülmesi mümkündür.
3-Covıd 19 hastalığı Şeker hastalarında neden daha şiddetli ve ağır seyretmektedir?
Şeker hastalarında her türlü enfeksiyon daha şiddetli seyreder. Şeker hastalarında bağışıklık bozulmuş ve inflamatuar(yangı) yanıtı artmıştır. Bu nedenle virüsüne bağlı akciğer hastalığı daha ağır seyredebilir.
4- Pandemi sürecinde Şeker hastaları ne yapmalıdır?
Covid-19 sürecinde şeker hastalarının; kan şekerlerini evde daha sık takip etmeleri, yeterli sıvı tüketmeleri, genel sağlıklı beslenme önerilerine uymaları çok önemlidir.Birde çoğu hastamızda pandemi döneminde diyetine uymadığı için kilo alımı ile birlikte kan şekeri yüksekliği ,kolesterol yüksekliği ve tansiyon yüksekliği görülmektedir. Hastalarımıza ev içinde veya varsa evin bahçesinde günde en az 5000 adım olacak şekilde yürüyüş yapmaları önermekteyiz.Yürüyüş hem kan şekeri regülasyonunun sağlanması, hem kilo kontrolü, hem de psikolojik olarak iyi hissetmelerini sağlayacaktır. Pandemi süresince ilaçlarını kesmemeleri ve düzenli kullanmaları önermekteyiz..
5- Şeker hastaları bu süreçte ne zaman doktora başvurmalı?
- Evdeki takiplerinde parmak ucundan bakılan kan şekeri > 300 mg/dl olursa
- Kan şekeri yüksekliğine bağlı belirtilerin belirginleşmesi (çok su içme , sık idrara gitme , halsizlik, genel durum bozukluğu, kusma vb.)
- Ayakta yeni yaraların çıkması durumunda
- Ateş, öksürük, solunum sıkıntısı gibi Covid-19 enfeksiyonu düşündüren şikayetlerin olması durumunda bize başvurmaları önerilir.
6- Ciddi /kritik Covıd 19 hastasının şeker takibi nasıl olmalı?
Covıd19 geçirmekte olan şeker hastalarında insülin ihtiyacı olabilir veya insülin kullananlardainsülin doz ihtiyacı artabilir. Tüm ağır ve ciddi hastalıklarda insülin kullanmak daha güvenlidir. Tip 1 diyabetli hastalar pompa kullanıyorsa çıkarılmalıdır. Hasta taburcu olurken eski kullandığı ilaçlarına dönülebilir.
7- Covid 19 tanılı hastada kan şekeri düzeyi kaç olmalıdır?
Covid-19 hastasında iyi kan şekeri kontrolü çok önemlidir. Ancak, özellikle yaşlı ve düşkün hastalarda hipoglisemi( kan şekeri düşüklüğü) açısından dikkatli olmayız.Açlık kan şekeri 100-140mg/dl , tokluk kan şekeri 140-180mg/dl arasında olmalıdır. Yaşlı ve düşkün hastalarda ise bu oranlar biraz daha yüksek olabilir.
8- Covıd 19 sürecinde Şeker hastaları influenza ( grip) ve Pnömokok (zatüre) aşısı yaptırmalı mı?
Her iki aşı da COVID-19'dan korumaz. Pnömokok aşısı Covid-19 enfeksiyonu üstüne bakteriyel pnömoninin(zatüre) gelişmesini önleyebilir.
Doç.Dr.Emine BİNNETOĞLU
İç Hastalıkları Uzmanı
Yorum Yazın